کمک شبانه و پنهانی

بسم الله الرحمن الرحیم

کمک شبانه و پنهانی

خاندان گرامی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) اصل وجود و بخشش بودند. از این رو، به مردم در برطرف ساختن مشکلات آنان توجه و عنایتی خاص داشتند. این عنایت تا بدان اندازه بود که گاهی موارد خود گرسنه می ماندند، اما دیگران را سیر می کردند. نمونه ی آشکار آن را می توان در ذیل سوره ی « هل اتی » به خوبی دریافت.

* الغدیر جلد 3 صفحه ی 107 تا 111 ؛ احقاق الحق جلد 3 صفحه ی 117 تا 175

خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) این کارها را برای به دست آوردن شهرت و عنوان در میان مردم انجام نمی دادند، بلکه هدف آن بزرگواران رضایت پروردگار و دوستی و کسب محبوبیت در پیشگاه خداوند بوده است. از این رو، در سوره ی «هل اتی» بدین حقیقت تصریح شده و خداوند در همین راستا در آیه ی 9 سوره ی انسان چنین می فرمایند:

انما نطعمکم لوجه الله

آری! امامان شیعه علیهم السلام در تاریکی شب آذوقه و نان مستمندان را بر دوش می کشیدند و به سرای آنان می رفتند و کمک می نمودند.  امام رضا علیه السلام نیز راه نیاکانش را ادامه می داد.

ابراهیم بن عباس آن گاه که ویژگی های اخلاقی امام رضا علیه السلام را بر می شمارد، در قسمتی از آن می گوید:

کار خیر و انفاق پنهان فراوان داشت و بیشتر در شب های تاریک مخفیانه به فقیران کمک می کرد.

* عیون اخبار الرضا علیه السلام جلد 2 صفحه ی 184 ؛ بحارالانوار جلد 49 صفحه ی 91 ؛ اعیان الشیعه جلد 2 صفحه ی 15

آری؛ چه بسیار از شب های تاریک که او غذای محرومان را در زنبیلی بر دوش کشیده و به همانند نیاکان بزرگوارش، به در خانه ی آنان می رفت و چه بسیار از افراد دیگر بودند که از محل کمک رسانی های امام زندگی می کردند؛ ولی خود خبر نداشتند که آب و نان آن ها از کجا می رسد. درآمدهایی که از جهات گوناگون به امام علیه السلام می رسید، صرف تبلیغ دین و صرف همین افراد می گردید.

* در مکتب عالم آل محمد  صفحه ی 185

کمک به اندازه ی توانایی

ابراهیم بن عباس گوید: هرکس از امام رضا علیه السلام درخواستی داشت، تا آن جا که قدرت و توانایی داشت، خواسته او را برآورده می ساخت.

* عیون اخبارالرضا علیه السلام جلد 2 صفحه 148 حدیث 7

یعقوب بن اسحاق نوبختی گوید: مردی خدمت امام رضا علیه السلام رسید و عرض کرد: به اندازه ی شخصیت و مقام خود به من چیزی عنایت فرما.

امام فرمود: با این شرایط برای من امکان ندارد.

آن مرد گفت: پس به اندازه ی مقام و موقعیت من عطا فرما!

امام فرمود: این کار را انجام می دهم. آن گاه به غلام خود نگاه کرد و فرمود: دویست دینار به این مرد بده!

* مناقب ابن شهرآشوب جلد 4 صفحه ی 360 ؛ اعیان الشیعه جلد 2 صفحه ی 15

بخشش به خانواده خود

امام رضا علیه السلام در دوران زندانی بودن طولانی پدر گرامیش مراقب خواهران و برادران و خانواده ی خود بود و در جهت حفظ و نگهداری آنان از خطرات و برای آسایش و راحتی آنان شب ها در دهلیز خانه ی می خوابید، تا اگر خطری متوجه آنان باشد، نخست متوجه او گردد.

* اثبات الوصیه صفحه ی 151

محمد بن عیسی گوید: حضرت رضا علیه السلام فرمود: هنگامی که خواستند مرا از مدینه بیرون برند، من خانواده خود را گرد آوردم، و به آنان دستور دادم بر من گریه کنند، تا من گریه و زاری آن ها را بشنوم، سپس از آنان جدا شدم و دوازده هزار دینار برای آن ها گذاشتم، آن گاه فرمود: من به سفری می روم که دیگر به سوی اهل و عیال خود باز نخواهم گشت.

* مناقب ابن شهر آشوب جلد 4 صفحه ی 196 ؛ دلایل الامامه صفحه ی 176

جود و بخشش به شیعیان

امام رضا علیه السلام در گفتگوی خود با بزنطی می فرماید:

دارنده ی نعمت، در آزمون بزرگی است، زیرا خداوند حقوق خود را، در نعمتی که به او داده، واجب ساخته است. به خدا سوگند! نعمت هایی از خداوند عزوجل نزد من است و من پیوسته از این بابت بیمناکم (و دست خود را تکان داد) تا آن گاه که حقوقی را، که خداوند بر من واجب ساخته است ادا کرده باشم.

گفتم: فدایت شوم تو با این جلالقت قدر، از این بیم داری؟

فرمود: بلی. ستایش می کنم پروردگارم را بر آن چه به من منت نهاده است.

* اصول کافی جلد 3 صفحه ی 502

احسان و بخشش امام علیه السلام از همین منشاء ایمان و مبدا خیر، که مبتنی بر مشارکت خداوند در اموال و نعمت ها و بخشش های او، و بر مبنای فضل و کرمی که درباره ی وی ارزانی داشته است سرچشمه می گیرد اما حقوقی که خداوند واجب فرموده و امام علیه السلام در این حدیث به آن اشاره کرده، همان دستگیری بینوایان و تهیدستان است.

فرستادن پول برای بزنطی

احمد بن ابی نصر بزنطی گوید: امام رضا علیه السلام زنبیلی برای من فرستاد که در آن تعدادی دینار و یک جلد قرآن مجید بود.

* اخبار و آثار حضرت رضا علیه السلام صفحه ی 79

دادن لباس و پول به ریان

معمر بن خلاد گوید: ریان بن صلت گفت: دوست دارم از امام رضا علیه السلام اجازه بگیری تا نزد آن حضرت بروم و از لباس های خاص او بگیرم. امام اجازه داد و جامعه و درهم نیز به وی بخشید.

* اعلام الوری صفحه ی 310 ؛ دلایل الامامه صفحه ی 191

کمک به حیوانات

دامنه ی حمایت امام رضا علیه السلام همگان را شامل می گردید. حتی او از حیوانات حمایت می کرد. از این رو، اگر می دید حیوانی در معرض آسیب می باشد، از او دفاع می کرد.